Stappenplan woning verduurzamen
Het verduurzamen van je woning is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor je portemonnee. Door slimme investeringen en kleine aanpassingen kun je aanzienlijk besparen op je energierekening en tegelijkertijd bijdragen aan een groenere toekomst. Op deze pagina bieden we je een overzichtelijk stappenplan om jouw woning stap voor stap te verduurzamen. Van isolatie en energiezuinige verwarming tot zonne-energie en waterbesparing, elke stap is gericht op het optimaliseren van je huis voor een duurzame levensstijl.
Stap 1: Isolatie
Goede isolatie is de basis van een energiezuinige woning. Door je muren, daken, vloeren en ramen goed te isoleren, voorkom je warmteverlies en zorg je ervoor dat je woning in de winter warm en in de zomer koel blijft. Dit vermindert niet alleen je energierekening, maar verhoogt ook het wooncomfort aanzienlijk.
Het grootste warmteverlies in een slecht geïsoleerd huis vindt meestal plaats via het dak (tot 30%), gevolgd door muren (tot 25%), ramen en deuren (tot 20%), en vloeren (tot 10%).
1 | Controleer de huidige isolatie
- Energielabel
Controleer het energielabel van je woning. Bij de uitgifte van een energielabel wordt er een rapport opgesteld waarin de huidige staat van de woning en isolatie wordt beschreven. Dit label geeft ook aanbevelingen voor verbeteringen en laat zien hoe goed verschillende delen van je woning geïsoleerd zijn
- Bouwjaar
Gebruik het bouwjaar van je woning als indicatie. Woningen gebouwd na 2006 hebben doorgaans betere isolatie vanwege strengere bouwvoorschriften.
- Documentatie
Raadpleeg bouwtekeningen, renovatierapporten, aankoopbrochures of technische keuringen om een beter beeld te krijgen van de huidige sitiatie.
- Zelfinspectie
Voer een visuele inspectie uit. Kijk bijvoorbeeld via een dakraam of onder een dakpan om de dakisolatie te controleren, en bekijk de ramen om te zien of er dubbel of triple glas is gebruikt.
- Gevoel
Loop door je woning en voel bij ramen, deuren en muren of er ergens koude lucht naar binnen komt. Vooral op winderige dagen kun je tocht gemakkelijk opsporen.
- Warmtebeeldcamera
Gebruik een warmtebeeldcamera om warmteverlies op te sporen. Deze scans kunnen isolatielekken zichtbaar maken die met het blote oog niet te zien zijn.
Kom je er zelf niet uit? Dan kan je altijd advies inwinnen.
2 | Verbeter de isolatie
- Dakisolatie
Begin bij dakisolatie hier voor de meeste impact. Let op de dikte en het type isolatiemateriaal, en zorg ervoor dat het materiaal goed aansluit om warmteverlies te minimaliseren. Laat je adviseren over de beste opties voor jouw situatie.
- Muurisolatie
Overweeg spouwmuurisolatie, gevelisolatie of binnenmuurisolatie, afhankelijk van je type woning. Controleer of er geen koudebruggen zijn en of de isolatie goed aansluit bij de ramen en deuren. Ga je het uitbesteden? Laat je adviseren over de meest effectieve isolatiemethode voor jouw woning.
- Vloerisolatie
Breng vloerisolatie aan om warmteverlies naar de grond te minimaliseren. Zorg ervoor dat de isolatie vochtbestendig is en dat er geen kieren of gaten zijn waardoor kou kan binnendringen. Ga je het uitbesteden? Laat je dan adviseren over het beste materiaal en de meest effectieve isolatiemethode.
- Ramen en deuren
Vervang enkel glas door dubbel of triple glas om warmteverlies via ramen te verminderen. Controleer ook de afdichting rond deuren en ramen om tocht te voorkomen. Ga je het uitbesteden? Laat je adviseren over de beste oplossingen voor jouw ramen en deuren.
Tips
- Gebruik duurzame isolatiematerialen zoals cellulose, houtvezel of schapenwol voor een milieuvriendelijke keuze.
- Houd rekening met beschermde diersoorten zoals vleermuizen tijdens het isoleren.
- Zorg voor goede ventilatie om vochtproblemen te voorkomen na het isoleren.
Stap 2: Duurzaam verwarmen
Een duurzame manier van verwarmen is essentieel voor het verduurzamen van je woning. Door te kiezen voor efficiënte verwarmingssystemen zoals warmtepompen, zonneboilers en hybride warmtepompen, kun je je energiekosten verlagen. Om de efficiëntie van een systeem te bepalen, kan je onder andere COP (Coëfficiënt of Performance).
Elektrische Warmtepomp
Een volledig elektrische warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht, de grond of grondwater en brengt deze naar binnen om je woning te verwarmen. Dit systeem gebruikt elektriciteit maar is zeer efficiënt, met een Coëfficiënt of Performance (COP) die kan variëren van 3 tot 5. Dit betekent dat voor elke kilowattuur (kWh) elektriciteit die wordt gebruikt, 3 tot 5 kWh warmte wordt geproduceerd. Voor een optimale werking van een elektrische warmtepomp is een laagtemperatuurverwarmingssysteem (LTV), zoals vloerverwarming, nodig.
Hybride Warmtepomp
Een hybride warmtepomp combineert een elektrische warmtepomp met een traditionele gasgestookte HR-ketel. Dit systeem gebruikt de warmtepomp voor het grootste deel van de verwarming en schakelt over op de HR-ketel tijdens piekbelastingen of zeer koude dagen. Dit biedt een efficiënte en flexibele verwarmingsoplossing, met een gemiddelde COP van ongeveer 3.
Verwarmen met Airconditioning
Moderne airconditioners met warmtepomptechnologie kunnen zowel koelen als verwarmen. Ze halen warmte uit de buitenlucht en brengen deze naar binnen. Deze systemen zijn zeer efficiënt met een COP die kan variëren van 2,5 tot 4, afhankelijk van de buitentemperatuur en het type apparaat. Verwarmen met airconditioning is vooral effectief in milde klimaten.
Stap 3: Zonne-energie
Zonne-energie is een duurzame en efficiënte manier om zelf je woning van energie te voorzien. Door zonnepanelen te installeren, kun je elektriciteit opwekken uit zonlicht. Een zonneboiler gebruikt zonne-energie om water te verwarmen, wat je gasverbruik aanzienlijk vermindert. Een thuisbatterij kan de opgewekte elektriciteit opslaan voor later gebruik, waardoor je nog minder afhankelijk bent van het elektriciteitsnet. Deze systemen helpen om je energiekosten te verlagen.
- Controleer de mogelijkheden voor zonne-energie
Onderzoek of je dak geschikt is voor zonnepanelen of een zonneboiler, let op factoren zoals dakoriëntatie, schaduw en dakoppervlak, en laat een professional een dakinspectie uitvoeren en advies geven over de geschiktheid van je dak voor zonne-energie.
- Installeer zonnepanelen
Bereken hoeveel zonnepanelen je nodig hebt om aan je energiebehoefte te voldoen, kijk naar de capaciteit en efficiëntie van verschillende panelen, en laat je adviseren over het beste type en aantal zonnepanelen voor jouw situatie, gevolgd door een professionele installatie.
- Overweeg een zonneboiler of elektrische boiler
Een zonneboiler gebruikt zonne-energie om water te verwarmen. Onderzoek de mogelijkheden voor het plaatsen van zonnecollectoren op je dak en bereken de mogelijke besparingen op je gasverbruik. Of overweeg ook een elektrische boiler die wordt aangedreven door je zonnepanelen om water te verwarmen.
- Overweeg een thuisbatterij
Onderzoek de voordelen van een thuisbatterij en hoe deze je zelfvoorzienendheid kan vergroten door opgewekte stroom op te slaan, en laat je adviseren over de juiste thuisbatterij voor jouw situatie, gevolgd door een professionele installatie.
Door zonnepanelen te combineren met een slimme thuisbatterij haal je het maximale uit je zonnepanelen. De ideale opstellen (voor jouw portemonnee en de duurzaamheid van jouw woning) ziet er als volgt uit:
Stap 4: Energiezuinige apparaten
De vierde stap om je woning te verduurzamen is het optimaliseren van het energieverbruik van je elektrische apparaten. Door bewuster om te gaan met je apparatuur en te kiezen voor energiezuinige alternatieven, kun je je energierekening verlagen en bijdragen aan een duurzamer huishouden. Deze tips helpen je om het verbruik van de elektrische apparaten in huis te verlagen.
- 1. Inzicht in het verbruik van apparaten:
Gebruik een energiemeter om het verbruik van individuele apparaten te meten, controleer je energierekening en gebruik apps die het energieverbruik van je huis monitoren.
- 2. Apparaten die het meeste stroom verbruiken:
Identificeer grootverbruikers zoals koelkasten, vriezers, wasmachines, drogers en vaatwassers, en vervang oude apparaten door moderne, energiezuinige varianten.
- 3. Sluipverbruikers aanpakken:
Trek stekkers uit van apparaten die je niet gebruikt en gebruik stekkerdozen met een aan/uit-schakelaar om meerdere apparaten tegelijk uit te schakelen. De grootste sluipverbruikers zijn vaak apparaten zoals televisies, computers, printers, magnetrons en opladers die in het stopcontact blijven zitten.
- 4. Energielabel van apparaten:
Kies altijd voor apparaten met een hoog energielabel (A+++). Let bij de aanschaf van nieuwe apparaten op het energielabel en vergelijk verschillende modellen om de meest efficiënte optie te kiezen.
- 5. Efficiënt gebruik van apparaten:
Gebruik programma’s op lage temperatuur voor wasmachines en vaatwassers, en droog je wasgoed zoveel mogelijk aan de lucht in plaats van in de droger. Veel apparaten hebben een eco-stand die minder energie verbruikt, gebruik deze stand zo vaak mogelijk om energie te besparen. Zet je koelkast op 4°C en je vriezer op -18°C voor optimale efficiëntie.
- 6. Onderhoud en schoonmaken:
Houd de filters en condensatoren van apparaten zoals koelkasten en drogers schoon om hun efficiëntie te behouden, en laat regelmatig onderhoud uitvoeren om apparaten in optimale conditie te houden.
- 7. Slimme apparaten:
Overweeg slimme apparaten die je kunt programmeren om energie te besparen, en gebruik timers en slimme stekkers om het energieverbruik te beheren.
- 8. Verminder stand-by verbruik:
Zet apparaten volledig uit in plaats van op stand-by te laten staan, en gebruik stand-by killers om automatisch stroom te besparen.
- 9. Plaatsing van koelkasten en vriezers:
Zorg ervoor dat ze niet in direct zonlicht staan of naast warmtebronnen zoals ovens, zodat ze minder hard hoeven te werken om koel te blijven.
- 10. Schakel apparaten uit tijdens vakanties:
Zet apparaten zoals routers en modems uit als je langere tijd weg bent om onnodig energieverbruik te voorkomen.
Stap 5. Groen dak
Een groen dak, ook wel bekend als een vegetatiedak, is een dak dat gedeeltelijk of volledig bedekt is met planden. Groene daken bieden talloze voordelen:
- Isolatie:
Een groen dak verbetert de thermische isolatie van je woning, wat kan leiden tot lagere energiekosten voor verwarming in de winter en koeling in de zomer.
- Regenwaterbeheer:
Groene daken absorberen regenwater, verminderen de belasting op het rioolsysteem en helpen bij het stabiliseren van het grondwaterpeil.
- Biodiversiteit:
Groene daken bieden leefruimte voor diverse plant- en diersoorten, waardoor de biodiversiteit in stedelijke gebieden toeneemt.
- Levensduur van het dak:
De vegetatielaag beschermt het dakoppervlak tegen schadelijke UV-stralen en extreme weersomstandigheden, wat de levensduur van het dak aanzienlijk verlengt.
- Geluidisolatie:
Groene daken helpen ook bij het dempen van geluid van buitenaf, wat kan bijdragen aan een stillere en meer comfortabele leefomgeving.
Stap 6: Waterbesparing
Door bewust water te besparen, kun je niet alleen je waterrekening verlagen maar ook bijdragen aan het behoud van onze natuurlijke watervoorraden. Waterbesparing in en rondom je huis kan op verschillende manieren worden gerealiseerd, zoals het gebruik van waterbesparende apparaten, het opvangen van regenwater en het aanpassen van je dagelijkse gewoonten.
Waterbesparende douchekoppen en toiletten
Waterbesparende douchekoppen verminderen de hoeveelheid water die per minuut wordt verbruikt zonder in te leveren op de waterdruk. Dit kan je waterverbruik aanzienlijk verlagen. Waterbesparende toiletten gebruiken minder water per spoelbeurt, wat leidt tot een flinke besparing op je totale waterverbruik.
Regentonnen en wateropvangsystemen
Installeer regentonnen om regenwater te verzamelen voor gebruik in de tuin. Dit vermindert de afhankelijkheid van drinkwater voor het besproeien van planten. Zie ook de stap “Groene tuin”.
Dagelijks verbruik verminderen
Tot slot kan je natuurlijk ook je eigen dagelijkse verbruik verminderen.
- Dagelijks watergebruik:
Neem kortere douches en schakel de kraan uit tijdens het tandenpoetsen of inzepen. Repareer lekkende kranen en toiletten direct om waterverlies te voorkomen. Vul je wasmachine en vaatwasser volledig voordat je deze aanzet en gebruik indien mogelijk het eco-programma.
- Keuken:
Beperk de hoeveelheid water bij het koken en gebruik het water dat je gebruikt hebt voor bijvoorbeeld het koken van groenten om de planten water te geven. Was groenten en fruit in een kom met water in plaats van onder de lopende kraan en hergebruik dit water voor je planten.
- Tuinonderhoud:
Geef je planten ’s ochtends of ’s avonds water om verdamping te verminderen. Gebruik een sproeier met een timer en regenwater als het beschikbaar is. Plant droogtebestendige planten die minder water nodig hebben en gebruik mulch om de bodem vochtig te houden. Vermijd overbewatering en controleer regelmatig op lekkages in je sproeisysteem.
- Toilet:
Spoel je toilet niet onnodig door. Gebruik de dubbele spoelknop indien beschikbaar. Voor oudere toiletten kun je een fles water in de stortbak plaatsen om het spoelvolume te verminderen.
- Hergebruik van water:
Vang koud water op dat uit de kraan komt voordat het warm wordt en gebruik dit voor planten of andere huishoudelijke taken. Het water uit je droger kan ook gebruikt worden voor je strijkijzer of planten.
Stap 7: Groene Tuin
Een groene tuin draagt op verschillende manieren bij aan een duurzame woning. Door het aanplanten van bomen, struiken en andere groene elementen kan je tuin helpen bij het verbeteren van de luchtkwaliteit, het bevorderen van biodiversiteit, en het reguleren van de temperatuur rondom je huis. Groene tuinen kunnen ook regenwater opvangen en afvoeren, waardoor overbelasting van riolen wordt voorkomen en het risico op overstromingen wordt verminderd.
- Plant bomen en struiken voor natuurlijke isolatie en schaduw:
Bomen en struiken bieden natuurlijke isolatie en schaduw, wat helpt om je huis koel te houden in de zomer en warm in de winter, waardoor je minder energie nodig hebt voor verwarming en koeling.
- Creëer een regenwateropvangsysteem:
Installeer regentonnen of andere opvangsystemen om regenwater te verzamelen voor gebruik in de tuin. Dit vermindert de afhankelijkheid van drinkwater voor het besproeien van planten en helpt het grondwaterpeil te stabiliseren. Door regenwater op te vangen en te gebruiken, verminder je de druk op het rioolsysteem en help je overstromingen te voorkomen, wat vooral belangrijk is in stedelijke gebieden waar de verharding groot is. Het gebruik van opgevangen regenwater in je tuin is ook goed voor de waterstand, wat belangrijk is voor het behoud van het grondwaterniveau. In Nederland is een lage waterstand een groot probleem, vooral voor oudere huizen die kunnen verzakken door daling van het grondwaterpeil.
- Bevorder biodiversiteit:
Plant een verscheidenheid aan bloemen, struiken en bomen om verschillende diersoorten aan te trekken, zoals bijen, vlinders en vogels. Dit helpt om een gezond ecosysteem in je tuin te behouden. Biodiversiteit zorgt voor een natuurlijke balans in je tuin, waardoor plagen minder snel de overhand krijgen en je minder afhankelijk bent van chemische bestrijdingsmiddelen. Bovendien draagt een biodiverse tuin bij aan het behoud van lokale flora en fauna, wat belangrijk is voor het milieu.
Professioneel Advies
Na het doorlopen van de stappen voor het verduurzamen van je woning, kan het zijn dat je merkt dat sommige aspecten te complex of overweldigend zijn. In zulke gevallen kan het raadplegen van een professional je helpen om een gedetailleerd en effectief plan te maken. Een energie-audit door een gecertificeerde energieadviseur kan inzicht geven in je huidige energieverbruik en besparingsmogelijkheden identificeren. Dit is een belangrijke stap om gerichte en efficiënte maatregelen te nemen, zodat je precies weet waar de meeste energie verloren gaat en welke verbeteringen de grootste impact zullen hebben.
> Stappenplan woning verduurzamen 
